Ikigo cy’Igihugu gishinzwe Ubuzima (RBC) cyatangaje ko indwara ya Malariya yikubye inshuro ebyiri hagati y’ukwezi kwa Nzeri 2023 na Nzeri 2024, aho abarwayi bavuye ku bihumbi 43 bakagera ku bihumbi 85. Ibi ni ibyatangajwe na Dr. Aimable Mbituyumuremyi, ashimangira ko ubwiyongere bukomeye bwagaragaye mu Karere ka Gisagara mu Ntara y’Amajyepfo.
Ibyabaye mu myaka ishize
RBC ivuga ko umwaka wa 2016-2017 ari wo wagaragayemo abarwayi benshi ba Malariya mu Rwanda, aho barengeje miliyoni eshanu, harimo abarwayi b’indwara y’igikatu bagera ku bihumbi 18. Uwo mwaka, Malariya yahitanye abantu 600.
Ku rundi ruhande, ingamba zafashwe mu ngengo y’imari ya 2023-2024 zagabanyije cyane abarwayi ba Malariya, bakagera ku bihumbi 600 gusa, bingana n’igabanuka rya 90%. Abarwayi b’indwara y’igikatu bagabanutse bagera ku bihumbi bibiri, mu gihe abahitanywe na Malariya bagera kuri 62.
Ubwiyongere bushya bwa Malariya
Dr. Mbituyumuremyi yagize ati: “Uburwayi bwa Malariya bwongeye kwiyongera cyane mu mezi ashize. Akarere ka Gisagara ni ko kari imbere mu kugira abarwayi benshi, bageze ku bihumbi 30, kagakurikirwa na Bugesera (ibihumbi 9), Gasabo, na Kicukiro.” Yongeyeho ko muri uyu mwaka wa 2024 abarwayi ba Malariya bamaze kugera ku bihumbi 520.
Ingamba zihari
Mu gushaka igisubizo kuri iki kibazo, RBC ikomeje gahunda yo gutera imiti mu nzu no hanze, hagamijwe kwica imibu n’amagi yayo. Hakoreshwa kandi inzitiramubu n’udukoreshwa ducomekwa ahantu abantu barara.
Dr. Mbituyumuremyi yasobanuye ko imibu ihindura uburyo bwo kurumana mu rwego rwo kwirwanaho kuri ya miti, ibintu bishobora kongera ibyago byo kwandura Malariya, cyane cyane ku byiciro bifite ibyago byinshi byo kuyirwara.
Yagarutse kandi ku mbogamizi ziri mu ikoreshwa ritari ryo ry’inzitiramubu, aho hari abazikoresha mu bundi buryo nk’uburobyi, koza imodoka, cyangwa kurinda imyaka mu buhinzi. Ati: “Ni ngombwa ko inzitiramubu ikoreshwa icyo yagenewe ngo irusheho kurinda Malariya.”
Impuruza yo kuba maso
Dr. Mbituyumuremyi yatanze ubutumwa bukomeye, agira ati: “Tumaze kubona ibimenyetso ko Malariya iri kuzamuka, bikaba ari impuruza dukeneye guha agaciro. Buri wese agomba kugira uruhare mu kuyirwanya.”
Yashoje ashimangira ko Minisiteri y’Ubuzima ikora ibishoboka byose, harimo gutanga imiti ikwiye, guhugura abaganga, gutanga ibipimo, gukwirakwiza inzitiramubu no gutera imiti. Yasabye ko abantu ku giti cyabo, hamwe n’izindi nzego, bashyira hamwe kugira ngo intego yo kurandura Malariya burundu muri 2030 igerweho.
src: Kigalitoday